POWIEDZ NIE…

Ostatnia wymiana w ramach Forum w trakcie której okazało się, że nie widzę czegoś tak oczywistego, jak okulary na własnym nosie u Pana Hilarego, uświadomiła mi, że byłoby miło zająć się tematem, który leży trochę odłogiem, jest traktowany po macoszemu w naszych dysputach, a mianowicie zaprzeczeniem.
Verneinung wprowadził do swojej teorii Freud, który dostrzegł ważność tej operacji w mówieniu podmiotu, w konstruowaniu jego prawdy. Dzisiaj najczęściej funkcjonuje ono pod dykteryjkowym hasłem, powtarzanym przez wielu w konkretnych sytuacjach, a co wprost wzięte jest z tekstu Freuda: “to na pewno nie była moja matka”.
To trochę za mało.
Na szczęście Lacan nakłada na Verneinung wystarczającą ilość ciśnienia (poświęcając mu dwa teksty w Ecrits), żebyśmy mogli sobie je, ot tak, dykteryjkowo odfajkować.
W czym kwestia? Zapytacie.
Może nie trzeba aż tak bardzo się napinać, wystarczy po prostu potraktować ‘to’ na tym powierzchownym poziomie i mieć ‘to’ załatwione (w swojej ‘analitycznej’ głowie).
“Otóż nie Marianie” (ogłaszam konkurs na odpowiedź z jakiego filmu wzięty jest ten cytat?)
Jak w takim razie funkcjonuje Verneinung w histerii, gdzie NIE (Marianie;)) jest przecież podstawowym słowem? Nie żeby o obsesji można było powiedzieć coś lepszego.
Ano właśnie, czytajmy.
Jak najbardziej trzeba się nad tym potrudzić. Ponieważ jest to fundamentalny sposób przedstawiania we wszystkich przejawach nieświadomego. Czyli Verneinung znajdujemy w snach (do tego odnosił się fragment, którego Freud użył w swym tekście) dowcipach, czynnościach pomyłkowych, przejęzyczeniach i symptomach.
Acha!
To ostatnie powinno zainteresować nas najbardziej. No bo jak to? Symptom przecież konstruowany jest w analizie na bazie sensu wyłaniającego się z dyskursu pacjenta…
Oczywiście.
Jeno to, co zwraca przede wszystkim uwagę analityka to pewne “NIE” zawarte w tym dyskursie, niekoniecznie wypowiedziane, również: przeoczone, przeskoczone, ominięte, nie dopuszczane do wypowiedzenia etc.
Widzimy już, że Ja nie ma innego wyjścia, jak tylko za pomocą Verneinung przedstawiać dyskurs nieświadomego.
Widzimy też, że ma to coś wspólnego z prawem. Prawo to zakaz. Ale jednocześnie prawo do robienia wszystkiego innego, co nie jest zakazane. Oczywiście nasz symptom, nasze związanie sensem powoduje, że musimy ciągle zwracać się do tego, co zakazane, i to w ten szczególny sposób, który wpisany został w nasz symptom.
Stąd jeśli mówię, że nie było przypisów w tekście D. Barnarda na najbliższe spotkanie, to świadczy o mnie jak najgorzej – oznacza to po prostu, że mam nieświadome, a raczej… że to ono mnie ma.
Dla analityka nie ma większej frajdy.
Ostatnio czytam wypowiedź psychiatry, psychoterapeuty, członka takiej sekcji, takiego koła, takiego towarzystwa, który mówi: “przeprowadziłem ankiety, z których wynika, że medycyna się finansjalizuje, zanika więź doktor-pacjent, miejsce jej zajmuje kalkulacja i statystyka, lekarze nie ufają pacjentom, większość bardziej wierzy temu, co zapisane w dokumentacji i statystykach niż temu, co ma do powiedzenia pacjent, musimy temu przeciwdziałać, to straszne!”
‘No! – myślę sobie – dobra nasza! Może w końcu coś się ruszy, jakiś wyłom’.
W tym momencie docieram do końca wypowiedzi: “muszę jednak zaznaczyć, ze moje badanie nie było robione na próbie reprezentatywnej”.
Dziękuję, do widzenia. Verneinung.
Trzeba jasno zobaczyć, że to nie moment w którym mówimy: to na pewno nie była moja matka jest zaprezentowaniem Verneninug. To moment w którym po prostu mówimy cokolwiek.
Jest ono – że tak powiem – wszędobylskie.
Na koniec rozweselający przykład z ostatniej sesji: ‘…nie pamiętam ile miałem wtedy lat. podeszło do mnie dwóch w moim wieku…’ ;)))
Efekt Verneinung jest nieuniknienie rozweselający.

Jan Tkaczow

(opinie i komentarze zawarte w tekście są wyłącznie poglądem autora i nie reprezentują poglądów i opinii innych osób przyjmujących w Klinice Metoda)

Obraz Paul Brennan z Pixabay